Gemeenten komen vanaf 2022 uit de startblokken met het ontwikkelen en realiseren van de (Wijk) Uitvoeringsplannen (WUP) voor de eerste startbuurten. De Transitievisie Warmte (TVW) vormt het vertrekpunt. In de Transitievisie Warmte is wijk-voor-wijk de best passende warmteoplossing geselecteerd.
In de meeste Transitievisies Warmte is, bij de selectie van warmteoplossingen, de mogelijkheid niet onderzocht of warmte en koude uitgewisseld kan worden tussen woonwijken onderling. Ook de uitwisseling tussen woonwijken en een bedrijventerrein blijft onderbelicht. De kansen voor een 5e generatie warmte en koude systeem als alternatief voor individueel all-electric of een warmtenet blijven buiten beeld.
Warmte en koude uitwisselen in een 5e generatie energiesysteem zorgt voor:
– een lagere warmte en koude opwek capaciteit,
– minder opslagsystemen en
– minder netcongestie.
Een 5e generatie systeem kan de betaalbaarheid en haalbaarheid van de warmtetransitie vergroten.
Een warmte en koude systeem waarin wijken met elkaar verbonden zijn maakt de kans aanzienlijk groter dat de warmtetransitie voor iedere inwoner betaalbaar blijft.
Wat kan 2RC voor gemeenten betekenen
Wij helpen gemeenten om de kansen te verkennen, die een 5e generatie warmte en koude systeem kan bieden. Dat doen we met de (vastgestelde) Transitievisie Warmte als basis en uitgangspunt.
We hebben daarvoor meerdere vormen ontwikkeld, die hieronder worden voorgesteld.
Verkenning
In een Verkenning worden de kansen voor een 5e generatie warmte en koude systeem toegevoegd aan warmteoplossingen die in de Transitievisie Warmte zijn geïdentificeerd.
In een gebiedsgerichte Verkenning komen aan de orde:
– de warmte en koude profielen (vraag en aanbod) van alle wijken binnen het gebied
– de plannen en ambities om de warmtevraag te verlagen met de planning en financiering daarvan
– de voorkeurstechniek als warmteoplossing, zoals vermeld in de Transitievisie
– de beschikbare duurzame warmtebronnen in en rondom het gebied en de mogelijkheden om die te ontsluiten
– alle plannen voor nieuwbouw, renovatie en verduurzaming
– de potentie van het uitwisselen van warmte en koude als kansenkaart om projecten en initiatieven in het gebied (energiehubs) aan elkaar te kunnen verbinden
– het effect op uitwisseling van verschillende vormen van warmte en koude opslag
– de bijdrage aan het verminderen van netcongestie
– de benodigde infrastructuur voor leidingsystemen en energiecentrales
– de partijen die betrokken (kunnen) worden bij energie-uitwisseling en de wijze waarop energie-uitwisseling kan worden georganiseerd
De Verkenning loopt parallel (of maakt deel uit) van de Wijkanalyse, zoals die geadviseerd wordt om deel uit te maken als 1e stap van een Uitvoeringsplan.
Masterplan
In een Masterplan wordt een plan uitgewerkt voor besluitvorming voor het realiseren van een 5e generatie warmte en koude systeem. Het Masterplan omvat:
– een technisch-ruimtelijkee uitwerking van het eindbeeld
– een voorlopig ontwerp van infrastructuur (o.a. energiecentrales en leidingsystemen)
– een fasering van de realisatie van energiehubs, waarmee stap voor stap het 5e generatie systeem organisch wordt opgebouwd
– een gefaseerde business case met investeringen en exploitatiecijfers
– de governance, afgestemd op de positie van de gemeente binnen een operationeel systeem voor energie-uitwisseling
– de juridische structuur, afgestemd op de organisatorische structuur met alle belanghebbenden
– een participatiemodel
Realisatiestrategie
In een Realisatiestrategie wordt een routekaart uitgewerkt welke stappen gezet moeten worden om tot de realisatie van een 5e generatie warmte en koude systeem te komen.
Het biedt houvast aan alle betrokken organisatie-onderdelen en het bestuur binnen de gemeente. Tevens maakt het de rol en betrokkenheid van andere belanghebbenden duidelijk. De stappen worden in volgorde uitgezet op de volgende terreinen:
– technisch-ruimtelijke fasering
– financiering
– governance
– participatie en medezeggenschap
– besluitvorming
Informatiememorandum
In een Informatiememorandum wordt de informatie gestructureerd die nodig is om met de financiers de financieringsmogelijkheden af te spreken.
Het informatiememorandum omvat:
– een technische beschrijving van het 5e generatie warmte en koude systeem
– de business case in fases opgedeeld
– de governance structuur
– het committent van de belanghebbenden
– de financieringsbehoefte
De ervaring van 2RC
Verkenning 5e generatie warmte en koude systeem
Gemeente Epe, dorp Vaassen
Ter voorbereiding op het uitvoeringsplan voor de startbuurten Heggerenk en Oosterhof wordt een verkenning uitgevoerd naar de haalbaarheid van een warmte en koude net. In deze twee wijken woont 1/3 van de bewoners van het dorp, samen zo’n 1.600 WEQ. Het gaat voornamelijk om bestaande bouw van de jaren 60 en 70.
In het plan wordt uitgegaan van restenergie van nabij gelegen bronnen en van bodem- en aquathermie.
Business case warmte en koude net startbuurt Loyola e.o.
gemeente Vught
Tijdens enkele informatiebijeenkomsten in april 2023 voor bewoners van deze wijk in Vught-Noord is uitleg gegeven over warmtenetten.
Bewoners willen de haalbaarheid kennen van een warmte en koude systeem in hun wijk. Ook worden de bewonerslasten uitgerekend.
Deze verkenning wordt in Q3 van 2023 uitgevoerd in opdracht van de gemeente en samen met energie coöperatie VET.
Projectleiding uitvoeringsplan aardgas vrij o.b.v. G1000 Burgerberaad proces
gemeente Vught, dorp Helvoirt
Om te komen tot een uitvoeringsplan voor het Brabantse dorp Helvoirt is door de lokale energie coöperatie HOT, samen met de gemeente Vught, gekozen voor een Burgerberaad.
Hiervoor is samengewerkt met de Stichting G1000. Na een kwartiermakerfase in Q1 2023 is het Burgerberaad uitgevoerd in Q2 van 2023. De resultaten worden in het najaar gebruikt voor een uitvoeringsplan om het aardgasverbruik in 2030 met 60% te reduceren.
Consequenties van een gemeentelijk warmtebedrijf
gemeente Hoorn, i.s.m. TransAct
In Hoorn is de aanleg van een warmtenet vergaand voorbereid. De gemeente en de woningcorporatie werken samen met HVC Warmte b.v.
Op verzoek van de gemeenteraad zijn de consequenties van een gemeentelijk warmtebedrijf onderzocht.
In de rapportage zijn meerdere governance modellen uitgewerkt voor de organisatie van de bedrijfsvoering van het warmtenet.
De opdracht is uitgevoerd door TransAct, waarmee 2RC nauw heeft samengewerkt.
Onderzoek knelpunten, barrière en risico’s voor Amtel III gebied Amsterdam Zuidoost Laag temperatuursysteem met datacenter warmte als bron
Namens AMS Institute voert 2RC een onderzoek uit naar de knelpunten, barrières en risico’s onder stakeholders (Gemeente, Warmtebedrijf, Netbeheerder, Datacenter, Projectontwikkelaars) voor een laag temperatuursysteem met een datacenter als energiebron.
Verkenning Wenkend Perspectief Aalsmeer
met 5e generatie warmte en koude systeem
Voor de gemeente Aalsmeer heeft 2RC het wenkende perspectief in beeld gebracht voor energie-uitwisseling binnen de gemeente en heeft zij het volgende product ontwikkeld:
– Verkenning
Op basis van de Transitievisie Warmte en de unieke geografische ligging van de woonwijken en de bedrijventerreinen zijn er aantrekkelijke kansen voor een 5e generatie warmte en koude systeem in beeld gebracht.
Masterplan, Informatiememorandum en Realisatiestrategie
5e generatie warmte en koude systeem Tilburg Zuid
Voor de gemeente Tilburg heeft 2RC voor Tilburg Zuid de volgende producten ontwikkeld:
– Verkenning
– Masterplan
– Informatiememorandum
– Realisatiestrategie
De scope van het gebied is circa 15.000 WEQ wonen plus vastgoed voor zorg (ziekenhuis, verpleeghuizen), sport (ijshal, zwembad, stadion), retail en bedrijvigheid.
Onderzoek ervaringen stadsvernieuwingsprojecten jaren 70 en 80
en lessen voor aardgasvrije wijken
In opdracht van Platform31 zijn ervaringsdeskundigen uit de stadsvernieuwingsperiode geïnterviewd, lessen geabstraheerd uit deze ervaringen en vastgelegd in een essay. Platform31 heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van BZK en RVO.
Verkenning bedrijventerrein Slabbecoornpolder en Welgelegen Tholen
5e generatie warmte en koude systeem
Voor de gemeente Tholen en Parkmanagement Slabbecoornpolder en Welgelegen heeft 2RC voor twee bedrijventerreinen het volgende product ontwikkeld:
– Verkenning
De scope van het gebied betrof circa 100 bedrijven uiteenlopend van bedrijfshallen voor opslag, koelcellen, logistiek tot energie-intensieve ondernemingen (plastic producten).
Verkenning bedrijventerrein Eekterveld en Kweekweg Epe-Vaassen
5e generatie warmte en koude systeem
Voor de gemeente Epe heeft 2RC voor bedrijventerreinen Eekterveld (Vaassen) en Kweekweg (Epe) het volgende product ontwikkeld:
– Verkenning
De scope van het gebied betrof per bedrijventerrein circa 100 bedrijven uiteenlopend van bedrijfshallen voor opslag, garages tot energie intensieve ondernemingen (persoonlijke verzorging, voeding).
Verkenning bedrijventerrein De Zwette Leeuwarden
5e generatie warmte en koude systeem
Voor de gemeente Leeuwarden heeft 2RC voor bedrijventerrein de Zwette het volgende product ontwikkeld:
– Verkenning
De scope van het gebied betrof circa 400 bedrijven uiteenlopend van bedrijfshallen voor opslag, schaatshallen, winkels tot energie intensieve ondernemingen (distilleerderij, onttinning, konfijt fabriek).
Verkenning bedrijventerrein Houtakker Bemmel
5e generatie warmte en koude systeem
Voor de gemeente Bemmel en Parkmanagement Houtakker heeft 2RC voor het bedrijventerrein Houtakker het volgende product ontwikkeld:
– Verkenning
De scope van het gebied betrof circa 50 bedrijven uiteenlopend van bedrijfshallen voor opslag en productie tot winkels en kantoren.
Ontwikkeling, Realisatie en Exploitatie Mijnwater Heerlen
eerste 5e generatie warmte en koude systeem in Nederland
Voor de gemeente Heerlen heeft 2RC het eerste 5e generatie warmte en koude systeem gerealiseerd waarbij zij t/m 2019 verantwoordelijk was voor:
– Ontwikkeling (technisch, financiering, contractering)
– Realisatie (projectmanagement, aanbesteding)
– Exploitatie (bedrijfsvoering, services, administratie)
2RC heeft voor de gemeente het lokale energiebedrijf opgezet en heeft de overdracht naar nieuwe aandeelhouders begeleid.